TARİHİN EN ESKİ MESLEĞİ İSTİHBARAT.. Burak İĞLİKÇİ Yazdı..

Tarihin  en  eski  devirlerinde ,  en  küçük  insan  topluluklarında  bile  istihbarat  işi  vardır.  Dünyadaki  gelişmelere  paralel  olarak  basitten  karmaşığa  doğru  istihbarat  elde  etmede  ve  bu  işi  yapan  teşkilatlarda  da   büyük  gelişmeler  olmuştur.
Son  yüzyıllarda  savaşın  anlamı  çok  genişlemiştir. Dolayısıyla  istihbaratın  manası  genişlemiş ,  yani  istihbarat  toplanması  gereken  alanlar da   çoğalmıştır. Devletlerin  siyasi , askeri , ekonomik, teknolojik, stratejik ,  iç  ve  dış   güvenliğine  yönelik  istihbarata  ihtiyaçları  vardır.
Bu  işi  yapacak  ve  ülkenin  istifadesine  sunacak  istihbarat  teşkilatına  sahip  olmak  da  kaçınılmaz  bir  zarurettir. Kuvvetli  bir  istihbarat  teşkilatı  bir  ülkenin ,  bir  milletin  gözü,  kulağı ,  doğru  ve   lüzumlu  bilgi  dağarcıdır. XIX. Yüzyıla  gelinceye  kadar  konu  daha  çok  askeri  casusluk  şeklinde  anlaşılmış  ve  uygulanmıştır.
Casusluk  anlamın da  istihbaratçılığın  tarihi  eski  olmasına  rağmen  bugünkü  manada  teşkilanması  oldukça  yenidir.

Çoğunlukla   tarihte  ikinci  en   eski  meslek  olarak  tanımlanan  istihbarat,  kollektif  güvenlik  ve  savunmada   olduğu  kadar  dış  politikada da  hayati  bir  etken  olmuştur.
Son  yıllarda,  istihbarat  ve  istihbarat  kurumları  arasında ki  işbirliği   daha  da  artan  bir  önem  kazanmıştır.  Bu  gelişme,  daha  çok  güvenlik  ortamındaki  değişikliklerden  kaynaklanmaktadır.  İstihbarat , yeni  terörizm  şekillerinin , silahlanmanın , organize  suçluların  ve  hatta  insani  felaketlerin  olumsuz  etkilerini  bertaraf  etmenin  temel  unsurunu  oluşturmaktadır. Yeni  tehditleri  doğru  bir  şekilde  algılama  ve  tanımlama  değişik  ülkelerden  kurumlar  arasında  olduğu  kadar   çeşitli  istihbarat  dalları  arasında  da yüksek   istihbarat  işbirliği  gerektirir.
Ayrıca,  bu  tür  bir  işbirliği  yeni güvenlik  tehditlerine  karşı  gerekli  olan  çok  taraflı  ve  çok  araçlı  cevapların  uygulanması  açısından  da   bir  zorunluluktur.  Bir  devlet  için  istihbarat  ve  istihbarat  teşkilatları  son  derece  önemlidir.  İstihbaratın  Lügat  manası  ” bir  kimse ,  bir  şey  hakkında  toplanan bilgi ,  haber  veya  haberler ,  duyulan  şeyler , haber  alma  ”  şeklinde dir. Ancak  gerçek  manası   veya  bugün  teknik  olarak  kullanılan  anlamı  farklıdır.
Buna  göre ; ” istihbarat  haberlerin  işlenmesi  sonucu  üretilen  bir  ürün  veya  bilgidir.  Bir  başka  ifade  ile  istihbarat,  planlama ,  araştırma , delilleri  toplama , çeşitli  akli  ve  tecrübe, ilmi  metotlar  ile  onları   değerlendirip  bir   sonuç  elde  edip  kullanma  faaliyetlerini  içine  alır.  ” Veya  ” İstihbarat  yabancı  bir  ülkenin  bir  veya  birden  fazla  yönüne  ait  sağlanabilmiş  bilgilerin  bir  araya  toplanması ,  kıymetlendirilmesi ,  birleştirilmesi , tahlil  ve  yorumunun  sonucu  elde  edilen  sonuçtur. ” Bazen ”  haber  alma  ”  istihbarat  kavramı  ile   eş  anlamlı  olarak  kullanılmaktadır.
Ancak  bu  ifade  istihbarat  kavramını  yukarıdaki  tarifler  de  dikkate  alındığında,  açıklamakran  çok  uzaktır.  Haber  istihbaratın  sadece  bir   malzemesidir.  Zira  istihbarat  merkezine  ulaştırılan  haberler  kaynağın  güvenilirliği  ve  muhteva  yönünden  kıymetlendirilirler.
İstihbarat   faaliyetini  besleyen  haberlerin  büyük  bir  kısmı  günümüzde  açık  kaynaklardan  elde  edilir. Zaman, zaman istihbarat  ile  casusluk   da   birbirinin  yerine  kullanılmaktadır.
Casusluk  istihbarat  faaliyetlerinde  ihtiyaç  duyulacak  bazı  özel  malumatı  elde  etmek  üzere  gizli  ve  korunan  kaynaklara  ulaşmak  için  başvurulan  yoldur.
 Bu  faaliyet  sonucu  elde  edilecek  haberler  istihbarat  faaliyetini   besleyen  malzemenin  çok  az  bir  kısmını  teşkil  eder. Yani  casusluk  istihbarat  faaliyetinin  geniş  kapsamı içinde  küçük  bir  yer  tutar.
Geleceği  görebilmek ,  muhtemel  sorunlar  hakkında  önceden  bilgi  sahibi  olmak , olayların  perde  arkasına  uzanabilmek, ancak  sağlıklı  istihbarat üretimi  ile  mümkün  olabilir. Tarih  boyunca  istihbaratın   lüzumu  üzerinde  birçok  devlet  adamı  ve  asker  kişiler  durmuşlardır.
Nitekim  günümüzden  2500  sene  evvel   yaşayan  Çinli  bilge  Sun-Tzu  ” İstihbarat   savaşının  en  önemli   unsurudur.  Çünkü  ordunun  kazanması,  sağlam  bilgiler  almasına  bağlıdır.  Bu  yüzden  ordunun  iyi  işleyen  beyinlerinden  casusluk  amacıyla yararlanmak  ve  onlar  aracılığı ile  önemli  sonuçlar  elde  etmek , ancak  akıllı  bir   devlet  adamının , ileri  görüşlü  bir  generalin  başarabileceği  şeydir. ” der.  19  yüzyıl  Fransız  devlet  adamı  ve  büyük  asker  Napolyon’da  yüzyıllar  sonra  Sun – Tzu’ yu  teyit  eder  mahiyette  istihbarat  ve  istihbaratçının  önemini  ” bir   casus  yerinde   ve  zamanında , cephedeki  binlerce  askere  denktir. ”
” İnanın  bana , savaşların  sonuçları  incelendiğinde   topçunun , süvarinin,  piyadenin kahramanlıkları ,  casusların  şu  göze  görünmez, lanetli  ordusu yanında  hiç  kalır ! ”  sözleriyle  gayet  veciz  bir  şekilde  açıklanmıştır.  Daha  sonraki  kuşaktan  olan  meşhur  istihbaratçı   General  Gehlen  ise ,  Adenaur’a  vermiş  olduğu  bir  muhtırada   istihbarat  servisinin  önemini  ”  bağımsız  bir  ulusun  siyasal  davranışlarının  dayandığı  materyallerin  en  önemli  kaynaklarından  biri  İstihbarat  servisidir.  ”  şeklinde  açıklamaktadır.