Akran Zorbalığı Nedir?
Akran zorbalığı; çocuk ve ergenle aynı yaş grubunda olan kişi veya kişilerin birbirlerine veya tek bir kişiye karşı fiziksel, sözel, cinsel ve sosyal olarak zarar verici davranışlarda ve söylemlerde bulunmasıdır. Çocukların bu durumu anlaması ve anlamlandırması ve yaşadığı zorbalığı aile bireyleri ile paylaşması uzun zaman alabilir.
Akran zorbalığında yaş grupları açısından aynı olan bir çocuğun veya ergenin diğer bir çocuğa veya ergene karşı uyguladığı orantısız olarak kullandığı bir güç durumu vardır. Zorbalık yapan kişi daha büyük, daha güçlü, daha üst bir hiyerarşiye sahiptir. Ayrıca akran zorbalığında zarar verme niyeti vardır. Bir çocuk veya ergen karşı tarafa karşı fiziksel veya psikolojik olarak zarar vermeyi ister. Her çocuk ve genç zorbalığa maruz kalabilir. Ancak pasif, arkadaşı olmayan, arkadaş grupları içerisinde yer almayan, yalnız, sık sık kaygılanan, fiziksel olarak güçsüz görünen ve zarar görmekten çekinen çocuk ve gençlerde zorbalığın daha sık yaşandığı gözlemlenmektedir. Zorbalığa maruz kalan çocuk ve genç; kendini daha fazla yalnız hissetmeye başlar, utanç ve suçluluk duygusu da bu yalnızlığa eşlik eder. Utanç ve suçluluk hisseden çocuk, arkadaş grubu içerisinde kendini daha fazla geri çeker ve izole olur.
Çocuğumun Akran Zorbalığına Maruz Kaldığını Nasıl Anlayabilirim?
Okullarda sık görülen, hem zorbalık yapan hem de zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlere ciddi zararlar veren bir durumdur. Eğer çocuğunuz okula gitmek isteniyorsa, sık sık yalnız kalmak istediğini ile getiriyorsa, ders başarısında aniden bir düşüş yaşanıyorsa, telefonuna veya sosyal medya hesaplarına ulaşabileceği herhangi bir teknolojik alete baktığı zaman mutsuz, kaygılı ve sinirli oluyorsa, arkadaşları hakkındaki sohbetleriniz sırasında arkadaşlarına yönelik aşağılayıcı ve alay edici şeyler söylüyorsa ya da bu durumun tam tersi olarak arkadaşları ile ilgili hiçbir şey söylemiyorsa, onlar hakkında konuşmaktan kaçınıyorsa, sürekli olarak yorgun hissettiğini dile getiriyorsa, uyku düzeninde değişiklikler gözlemleniyorsa çocuğunuzun akran zorbalığına uğramış olma olasılığı yüksek olabilir.
Akran Zorbalığına Uğrayan Çocuğuma Karşı Nasıl Davranabilirim?
Çocuğunuz okulda veya çevresinde akran zorbalığına maruz kaldığını ebeveynine anlatmaya başladığı andan itibaren onu can kulağıyla dinleyin. Çocuğunuzun sözünü bölmeden, onu yargılamadan öncelikle durumu anlamaya ve anlamlandırmaya çalışmak adına sadece dinleyin. Çocuğunuza karşı suçlayıcı söylemlerde bulunmanız, sözel olarak olmasa dahi jest ve mimikleriniz ile onu suçlar tarzında ki tutum ve davranışlarınız, çocuğunuzun size karşı olan güvenini azaltabilir. Çocuğunuz bu durumda anlaşılmadığını, dinlenilmediğini düşünür ve kendini daha çok yalnızlığa iter ve izole eder. Çocuğunuzun bu durum karşısında ne düşündüğünü, ne hissettiğini, nasıl davrandığını ve o an neye ihtiyacı olduğunu anlamaya çalışın. Çocuğunuzu anladıktan sonra ise, en kısa sürede zorbalığın tekrardan yaşanmasını önlemek adına okul yetkililerini ve öğretmenlerini konu ile ilgili bilgilendirin. Hem ebeveynlerin hem de öğretmenlerin çocukların kendilerini nasıl koruması gerektiğine, kendi düşüncelerini ve haklarını nasıl ifade etmesi gerektiğine ilişkin çocuğa yol gösterici olmaları çok önemlidir. Bu süreçte ebeveynler çocuklarını arka planda gözlemleyerek; okul ve öğretmenlerle iş birliği içerisinde olarak kontrolü sağlamaları oldukça önemlidir.
Uzm. Kln. Psk. Büşra Ketancı
Mediworld Tıp Merkezi / www.mediworld.com.tr
